Stop met keuzegeneuzel
Een levenskunst in vloeibare vorm
Je kent het wel. Je staat in de supermarkt, twee pakken yoghurt in je hand. Eén met biologische haverextract en actieve vezels, de ander met niks van dat alles, maar wel 40 cent goedkoper. Je staat daar, als een verlichte idioot met een missie, en denkt: "Welke moet ik nu in hemelsnaam kiezen?" Welkom in het rijk van de keuzegeneuzel.
Hoe heerlijk klinkt dat woord eigenlijk? Keuzegeneuzel. Je hoort de twijfel al murmelen tussen de letters. Het is de mentale loopings die we maken als er duizend opties zijn, maar geen richtinggevoel. Het is geen luxeprobleem, het is een klein dagelijks drama dat zich stil afspeelt in ons hoofd. En dat hoofd, dat is me er eentje: een prima theater, maar een bijzonder slechte stuurman.
Keuzekots en kruispunten
Ik geef het toe: ik zit zelf midden in zo'n kruispunt. Mijn hoofd is een rollercoaster met overuren. Alles wat ik meemaak, alles wat ik voel, alles wat ik vooruitduw, keert zich soms tegen mij in de vorm van twijfels met hakken aan. Terwijl ik droom van een gezonder, helderder leven, blijf ik haperen in het kiezen. En toch weet ik: kiezen is geen vloek, het is een levensvoorwaarde.
Daarom heb ik mezelf begin dit jaar een paar heldere doelen opgelegd. Niet uit discipline, maar uit zelfbehoud. Mijn weekagenda is sindsdien geen opsomming van verplichtingen, maar een canvas rond die doelen. Wat ik plan, bouw ik rond mijn richting. Geen spontane keuzepaniek meer on-the-spot. En dat werkt, geloof me. Mijn hoofd zucht minder. En mijn koffie smaakt beter.
De verlamming van te veel mogen
Keuzegeneuzel verlamt. Het is de sluipmoordenaar van daadkracht. In de supermarkt. In relaties. In je carrière. In je bestaan. Zeker als je, zoals ik, een lichte aanleg hebt voor perfectionisme. Als alles mogelijk is, wordt niets vanzelfsprekend. En dan sta je daar: als een verdwaalde kip in een IKEA-vestiging, dertig keukenkastjes verder, zonder nog te weten waarom je eigenlijk kwam.
We leven in een tijd van permanente optiekoorts. Er is altijd wel ergens iets beters, iets dat net wat slimmer, gezonder of succesvoller lijkt. Dus blijven we hangen in het niemandsland tussen besluit en actie. Tot we murw zijn van het denken en niets meer doen. Amerikaanse psychologen noemen het "choice paralysis". Ik noem het gewoon verlammingskak.
Kiezen is durven verliezen
Als je eenmaal gekozen hebt, ben je meestal gewoon tevreden. Waarom? Omdat je systeem rust krijgt. Omdat je verantwoordelijkheid hebt genomen. En omdat je eindelijk terug kunt beginnen met leven, in plaats van eindeloos simuleren wat je ook had kunnen doen.
Er zijn weinig dingen in het leven die écht onomkeerbaar zijn. Je kunt je kinderen niet terugstoppen in de baarmoeder, maar de meeste andere dingen zijn herroepbaar. Muren kunnen overgeschilderd. Huizen verkocht. Kippen verhuisd. En als je een keer iets verkeerd kiest: proficiat, je hebt bijgeleerd. Angst voor de foute keuze is de ware blokkade. Niet omdat je dom bent, maar omdat we allemaal bang zijn om te verliezen. Maar wat als je niet verliest, maar onderweg gewoon iets anders vindt dan je verwachtte? Kiezen is geen kwestie van goed of fout, maar van leven dat vooruit wil, met lef, met beweging, en met de bereidheid om het onderweg te leren.
Denken is uitstellen. Doen is weten.
We denken ons vaak vast omdat we onszelf willen beschermen. Tegen falen. Tegen oordeel. Tegen spijt. Maar denken is geen garantie op geluk. Het is hooguit een verzekering tegen spontane risico’s. En daar krijg je dus... niets nieuws voor terug. De enige manier om te weten of iets werkt, is door het te doen. In beweging ontdek je pas of iets resoneert. Of je er warm van wordt. Of je er 'ja' op voelt zonder dat je hoofd al een Excel-sheet aan het opstellen is.
En nee, je hoeft niet roekeloos te zijn. Maar wel beschikbaar voor het ongewisse. Voor datgene wat je pas leert kennen als je het probeert. Ja zeggen. Gaan. Uitproberen. Eventueel falen. En dan gewoon weer rechtkomen. Zoals dat hoort in een mensenleven.
Slapen, zwijgen, fietsen en plots weten
Natuurlijk zijn er keuzes die je niet zomaar maakt. Je zegt niet 'ik ga rechten studeren' en stopt er dan na twee dagen mee omdat je de syllabus saai vindt. Voor zulke keuzes moet je voelen én denken. En dat lukt vaak beter als je even stopt met zoeken. Slaap er een nachtje over. Of drie. Ga wandelen. Ga fietsen. Zet je hoofd op vliegtuigstand. En dan gebeurt het soms: onder de douche, op de fiets, bij de vaat. Het inzicht landt. Plots. Ongevraagd. Als een postduif die je vergeten was te sturen.
Je buik weet het vaak al
Intuïtie is niet zweverig. Het is gewoon dat stuk van jezelf dat sneller weet wat klopt dan je hoofd ooit kan uitleggen. Het vraagt geen logica, het vraagt ruimte. En vertrouwen. Vaak weet je het al. Je onderbuik fluistert het allang. Maar je hoofd wil nog Excel-tabellen. Laat dat hoofd even op de achterbank. Hij mag mee, maar niet aan het stuur.
Trouw aan jezelf, niet aan je twijfel
Kiezen vraagt lef. Niet omdat je luid moet roepen. Maar omdat je stil durft te blijven bij wat voor jou klopt. Trouw zijn aan jezelf betekent dat je niet meer constant afweegt of je ieders verwachtingen invult. Maar dat je luistert. Naar binnen. Naar wat je wéét, diep vanbinnen, maar soms gewoon niet durft toe te geven.
Je hoeft niet perfect te zijn. Je moet gewoon wakker blijven. In wat je kiest. In wie je bent. In wat je laat zien. En als je valt, val je vooruit. Zo eenvoudig is het, en toch maken we het vaak zo ingewikkeld. Omdat we denken dat er één juiste weg is, één perfecte afslag, één moment waarop alles ineens duidelijk wordt.
Maar helderheid komt niet vóór de stap, ze komt pas als je durft te bewegen. Niet door te wachten op zekerheid, maar door iets te kiezen waar je lijf ja tegen zegt, zelfs als je hoofd nog twijfelt. Het leven vraagt geen perfect plan, het vraagt aanwezigheid. Niet het juiste antwoord opent de deur, maar jouw bereidheid om die deur überhaupt vast te pakken. Dus kies. Niet omdat je alles weet.Maar omdat blijven hangen je niet brengt waar je verlangt te zijn. En precies daar, waar je jezelf in beweging zet, begint het echte leven.
